Een antropoloog op expeditie in het adviseursvak.


Gepubliceerd op 5 juli 2021

Ik ben afgestudeerd als cultureel antropoloog en religiewetenschapper. Hoewel antropologen bij uitstek te definiëren zijn als ‘betrokken bij de wereld om zich heen’ en het sociale domein dus goed bij ze zou passen, is het voor studenten uit die hoek is het niet vanzelfsprekend om in het adviseursvak terecht te komen. Aan de slag gaan bij de (semi)publieke overheid, is toch meer een bestuurskundige tak van sport. Bovendien blijft de antropologie vaak in het theoretische hangen, zonder kennis om te zetten in praktische oplossingen. Toch zie ik verrassend veel overeenkomsten tussen onderzoek doen als antropoloog en adviseren in het sociale domein. Ik deel graag enkele observaties met jullie.

Culturele antropologie betekent ‘menskunde’ of ‘volkskunde’: je leert over cultuur in de brede en nauwe zin, hoe mensen met elkaar samenleven en de particulariteiten daarvan. In de beginjaren van de culturele antropologie gingen onderzoekers op expeditie naar verre oorden met een notitieblokje in hun borstzak, om te bestuderen hoe een volk op een eiland in de Grote Oceaan hun leven vorm gaf. Het had een hoog ‘aapjes kijken’ gehalte, maar het was de eerste wetenschappelijke tak waarbij onderzoekers echt interactie zochten met de doelgroep.

Dat is nu gelukkig niet meer zo, maar de mens in al haar facetten staat nog steeds centraal. De mens in relatie tot de wereld om zich heen, hoe mensen zich tot elkaar verhouden. Dat is vergelijkbaar met de driehoek waarin InterPactum werkt: de inwoner is het vertrekpunt, en we werken daarin samen met de (semi)publieke sector en de private sector in het sociale domein. Als adviseur sta je in het midden van die driehoek, en kijk je naar de uiteinden om tot de kern te komen. We werken naar een mensgericht resultaat.

Dat resultaat behalen we omdat we die wisselwerking steeds in ogenschouw houden. Juist als antropoloog word je opgeleid om vanuit het perspectief van de ‘ander’ te denken. In je onderzoek loop je een periode mee met de ander, ‘participerend observeren’ noemen we dat. Je zet als het ware de bril van een ander voor een kort moment op. Dat is ook wat je als adviseur doet: je trekt op met andere partijen, om samen naar oplossingen te zoeken. Dat betekent niet dat je het overal mee eens hoeft te zijn. Samen oplossingen zoeken kan pas als je over verschillen heen kijkt en elkaars perspectieven begrijpt.

Samen oplossingen zoeken kan pas als je over verschillen heen kijkt en elkaars perspectieven begrijpt.

Tegelijkertijd blijf je, zowel als antropoloog en als adviseur, altijd buitenstaander en observator: je bent geen onderdeel van de groep van de ‘ander.’ Je draait wel mee in een andere organisatie, maar dat is op tijdelijke basis. Desondanks heb je geïnvesteerd om de ander te leren begrijpen en ben je in staat om scherpe observaties te doen. Dingen die je collega als insider misschien niet meer ziet omdat het bijvoorbeeld gewoontes zijn geworden, kun je als buitenstaander wel ter tafel brengen.

Al tijdens mijn studie wist ik één ding zeker: ik wil werken in een functie waar ik impact kan maken op de wereld om me heen en mijn idealen in kwijt kan. Mijn ideaal is een samenleving waarin iedereen in Nederland mee kan doen in de samenleving en geaccepteerd wordt zoals die is. Waar het in de antropologie vaak blijft bij observatie, wil ik graag verder en slimme observaties omzetten in sociale oplossingen. Al die wijze inzichten die je verzamelt door deze manier van werken, zijn ook buiten de wetenschappelijke wereld nuttig. Als adviseur kan ik deze perspectieven en het praktische samenbrengen. In het begin van mijn studie leerde ik: “maak het vanzelfsprekende on-vanzelfsprekend”. Zo houd je een open blik en creëer je ruimte voor innovatie. Eigenlijk is elke opdracht een nieuwe expeditie naar nieuwe kennis en mensgerichte resultaten!

×

Hoi!

Klik op onderstaand contact om te chatten.

× WhatsApp